کایفوز (گوژپشتی) اصطلاح کلی برای نشان دادن انحنای بیش از حد ستون فقرات به سمت عقب است . این ناهنجاری ممکن است به شکل طویل و گرد ( Hump Back ) یا به صورت یک زاویه تند و موضعی در پشت ( Round Back ) دیده شود . در ناحیه سینه ای به طور طبیعی ، انحنای قابل توجه خلفی وجود دارد که اندازه آن بین 20 تا 45 درجه نرمال است . اگر این انحنا بیشتر شود ، کایفوز ناحیه سینه ای یا گوژپشتی روی داده است .
اما در ناحیه کمری و گردنی ، انحنای ستون فقرات به سمت جلو می باشد ( لوردوز ) و هرگونه برعکس شدن این انحنا ، نشان دهنده کایفوز در این نواحی می باشد . کایفوز علامت یک اختلال زمینه ای در ستون فقرات است و علل متعددی دارد . مهم ترین علل بروز گوژپشتی عبارتند از :
1. شکستگی گوه ای شکل و فشرده جسم یک مهره
2. کایفوز شوئرمن
3. کایفوز ساختاری
4. پوکی استخوان
5. عدم تعادل عضلانی و …
درمان اختلال گوژپشتی به درمان علت زمینه ای نیاز دارد .
از بین تمام اختلالاتی که منجر به گوژپشتی می شوند سه عامل کایفوز ساختاری ، عدم تعادل عضلانی و کایفوز شوئرمن با استفاده از بریس ، درمان می شوند . در هر سه حالت ناهنجاری اختلال به وجود آمده به صورت افزایش زاویه کایفوز خود را نشان می دهد . در توصیف این اختلالات می توان گفت که جسم مهره ای از سه مرکز شروع به استخوان سازی می کند . یک مرکز اولیه در میان جسم مهره ای و دو مرکز ثانویه در سطح فوقانی و تحتانی مهره ها . این مراکز ثانویه ، در نزدیک سن بلوغ در صفحات انتهای جسم مهره ها پدیدار می شوند . در بیماری شوئرمن ، اختلال در تشکیل مراکز ثانویه رشد روی می دهد و بیشتر در لبه قدامی مهره ها که بیشترین فشار وزن وجود دارد ، دیده می شود و باعث گوه ای شدن مهره ها و به وجود آمدن کایفوز گوژپشتی می گردد .
چندین مهره در ناحیه سینه ای در این بیماری درگیر می شوند . علت و ماهیت دقیق بروز این بیماری مشخص نمی باشد . این بیماری برخلاف اسکولیوز در پسران شایع تراست و در سنین نوجوانی 12 تا 16 سال شیوع دارد .
برای درمان کایفوز بیش از حد ستون فقرات که به علت شوئرمن یا عدم تعادل عضلانی ( کوتاهی عضلات لتیموس درسی وپکتورال ماژور به صورت دو طرفه ) و یا به علت عادت بد ایستادن باشد بهترین روش درمانی نگه داشتن فرد در وضعیت اکستنشن تنه به صورت کاملا صاف می باشد .
در هر کدام از این عارضه ها شانه های فرد را نیز باید به سمت عقب هل داد . برای این منظور استفاده از بریس در نگهداشتن فرد در این وضعیت برای کاهش فشار از قسمت قدامی مهره ها و نیز ایجاد کشش در عضلات گزینه درمانی مناسبی می باشد . فردی که کایفوز سینه ای بیش از حد دارد توسط تیم درمانی معاینه و برای استفاده از بریس به ارتوزیست ارجاع داده می شود . اگر زاویه کایفوز سینه ای فرد کمتر 75 درجه باشد و نیز فرد بریسی را که برای وی ساخته شده به درستی استفاده کند و ورزش های اصلاحی را نیز انجام دهد مطمئنا نتیجه درمانی مطلوبی خواهد داشت .
در غیر اینصورت با افزایش زاویه علاوه بر مشکلات ظاهری نظیر گوژپشتی و کوتاهی قد و کاهش دامنه دید ، از کاهش ظرفیت تنفسی و حجم کم قفسه سینه و به دنبال آن مشکلات قلبی عروقی نیز رنج خواهد برد و در درازمدت ایجاد آرتروز در ستون فقرات درد و ناراحتی در این ناحیه حس خواهد شد .
در صورت افزایش انحراف ، که به دلیل بی توجهی خانواده و عدم همکاری فرد به وجود می آید انجام عمل جراحی ضروری خواهد بود که با بررسی تمامی جوانب در بهترین شرایط تنها 40% از بدشکلی اصلاح خواهد شد .