آرتروز چیست ؟

اصطلاح آرتروز گاهی برای نشان دادن یک ضایعه تخریبی در یک مفصل بیان می شود و اصطلاح آرتریت مربوط به ضایعات التهابی تخریبی مفصل است . آرتریت انواع مختلفی دارد و نوع آن مربوط به علت ایجاد ضایعه در مفصل می شود . مثل آرتریت روماتوتید ( روماتیسم مفصلی) استئوآرتریت ، آرتریت ناشی از هموفیلی ، آرتریت نوروپاتی و … از میان انواع آرتریت تنها استئوآرتریت را می توان آرتروز نامید ، زیرا در استئوآرتریت تخریب مفصل به دلیل عوامل مکانیکی است و در ایجاد آن سایر عوامل مثل عفونت و سل و التهاب و … دخیل نیستند . استئوآرتریت (آرتروز) یک روند سایش و فرسایش مفاصل است .

مفاصل مبتلا به آرتروز ممکن است قبلا به علت نقایص مادرزادی ، نارسایی عروقی یا بیماری یا آسیب قبلی دچار اختلال باشند . این بیماری شایع ترین نوع آرتریت است هر مفصل دارای یک غضروف است که ضریب اصطکاک سطح مفصلی را کاهش می دهد . این غضروف هنگام حرکت مفصل و اعمال نیرو دائما در معرض سایش وفرسایش قرار می گیرد اما در کنار فرسایش غضروف های مفصلی توان تجدید و ترمیم و بازسازی خود را دارند . اگر روند فرسایش غضروف سریع تر از روند بازسازی آنها انجام شود ، مثلا در مواردی که فرد به کارهای سنگین مشغول است و یا وزنه های سنگین را بلند می کند ، در چنین مواردی غضروف تخریب شده و آرتروز و درد ایجاد می شود ، اگر مفصلی تحت استرس نباشد هیچ گاه دچار آرتروز نمی شود . بنابراین شیوع آرتروز در مفاصل اندام فوقانی نسبت به اندام تحتانی کم تر است زیرا تحت استرس نسبتا کم تری قرار دارند . با این حال تقریبا ، همیشه یک عامل مستعد کننده وجود دارد که روند سایش مفاصل را تسهیل کند . وجود هرگونه وضعیت غیر طبیعی در مفصل ممکن است به صورت غیر مستقیم در طولانی مدت آنرا مستعد ابتلا به آرتروز نماید . عوامل مختلفی در ایجاد این ضایعه در مفاصل دخیل هستند مثل :

1. اختلال مادرزادی در تکامل طبیعی مفصل مانند دیس پلازی هیپ

2. ناهمواری سطوح مفصلی به علت شکستگی قبلی

3. آسیب داخل مفصل مانند وجود اجسام آزاد داخل مفصل یا پارگی منسیک

4. بیماری قبلی که باعث آسیب سطح غضروفی مفصل شده مثل روماتوثید آرتریت

5. قرارگیری و جهت گیری نامناسب مفصل به هر علت ( مثل پای پرانتزی یا ضربدری )

6. چاقی

اما با توجه به موارد فوق همانطور که ملاحظه می کنید سن بالا عامل ایجاد آرتروز مفصلی نیست ، تنها در موارد فوق در دراز مدت باعث ایجاد آرتروز می شوند که اگر هیچ یک از عوامل بالا نباشد سن هیچ تاثیری در ایجاد آرتروز ندارد .

در این بیماری غضروف مفصلی به آهستگی دچار سایش می شود تا در نهایت استخوان زیرین غضروف در معرض سایش مستقیم قرار گیرد ، در همین زمان ، استخوان در لبه های سطح مفصلی حلقه های استخوانی به نام استئوفیت به وجود می آورد .

در این حین درد مفصلی طی ماه ها یا سالها به طرز نامحسوسی افزایش می یابد ، حرکات مفصل به آهستگی محدود می شوند . این محدودیت بسته به شدت آرتروز می تواند خفیف یا شدید باشد . در موارد پیشرفته این بیماری و در مفاصل بزرگتر ، حرکت مفصل همراه با صدای کریپتاسیون قابل شنیدن می باشد . در بسیاری از موارد ناتوانی به حدی می رسد که انجام درمان ضروری گردد اما بعضی مواقع هم به دلیل درد فزاینده ، خشکی مفاصل و بدشکلی مفصل فرد مجبور به انجام درمان می شود . برای درمان در مراحل اول توصیه می کنیم تا حد امکان از استرس های وارده به مفصل مبتلا به آرتروز کاسته شود ، هم چنین کاهش وزن می تواند کمک شایانی داشته باشد. در مرحله بعدی درمانهای محافظتی مطرح می شوند مثل فیزیوتراپی ، تقویت عضلات ، داروهای مسکن و ارتزهای حمایتی ( بریس ها ) . جهت تعدیل استرس وارده به مفصل در مواردی که معلولیت شدید باشد و فرد از درد هنگام شب و طی استراحت رنج ببرد و محدودیت عملکرد بیمار با درمانهای محافظتی بهبود نیابد انجام جراحی معقول خواهد بود .